فلز مس یکی از قدیمی ترین فلزهای پر کاربرد جهان است. این فلز 8700 سال قبل از میلاد در عراق کنونی استخراج و مورد استفاده قرار می گرفته است. صنایع سنگ درکاو در این مقاله قصد دارد که ویژگی های این فلز را مورد بررسی قرار دهد.
ویژگی های فلز مس
این فلز کاربردی در کانی های کاپریت، مالاکیت، آزوریت، کالکوپیریت و بورنیت یافت می شود. مس با قدمت چندین ساله توانسته در صنایع مختلفی مانند ساختمان سازی، محصولات الکترونیکی و ماشین آلات صنعتی جایگاه خوبی را داشته باشد.
فلز مس یک فلز قرمز رنگ با ساختار کریستالی مکعبی می باشد. این فلز نور قرمز و نارنجی را منعکس می کند. همچنین فرکانس های دیگر را به دلیل ساختار نواری اش جذب می نماید.
از دیگر ویژگی های این فلز می توان به شکل پذیر بودن، رسانایی خوب برای گرما و الکتریسیته اشاره کرد. مس از روی نرم تر می باشد و واکنش پذیری شیمیایی پایینی نیز دارد. اگر مس را در هوای مرطوب قرار دهیم؛ سطح سبز رنگی به نام پتینه روی آن ایجاد می شود. جالب است بدانید که این پوشش، فلز را در برابر این هوا محافظت می کند.
کاربردهای فلز مس
به دلیل رسانایی بالای این فلز، بیشترین کاربرد آن در تجهیزات الکتریکی است. لازم به ذکر است که حدودا 60 درصد مس موجود در جهان در این صنعت استفاده می شود. مس برای سیم کشی برق بسیار ایده آل می باشد؛ زیرا علاوه بر رسانایی الکتریکی بسیار بالایی که دارد. می توان آن را بسیار نازک کرد و در سیم ها و کابل های برق استفاده نمود.
استفاده از مس در صعنت ساخت و ساز بسیار زیاد است. جالب است بدانید که این صنعت حدودا 20 درصد مصرف مس جهان را در بر می گیرد.
در ماشین آلات صنعتی نیز از فلز مس استفاده می شود. مبدل های حرارتی یکی از مهم ترین ابزار آلاتی است که مس در آن ها کاربرد دارد. آمارها نشان می دهد؛ 15 درصد مصرف مس در جهان مربوط به ماشین آلات صنعتی است.
آلیاژ ها یکی دیگر از موارد کاربرد فلز مس محسوب می گردد. اصلی ترین آلیاژهای مس عبارتند از؛ برنز و برنج که بسیار در صنایع دیگر کاربرد دارد. آلیاژ های مسی نیز 5 درصد مصرف این فلز کاربردی را در بر می گیرد.
اثرات منفی قرار گرفتن در معرض عناصر مس
قرار گرفتن طولانی مدت در معرض عناصر مس می تواند باعث تحریکات بینی، دهان و چشم شود. این تحریکات عوارضی مثل سردرد، مشکل در معده، سرگیجه، استفراغ و اسهال را به دنبال دارد. جذب زیاد مس ممکن است باعث آسیب به کبد و کلیه و حتی مرگ شود. اما هنوز سرطان زا بودن مس ثابت نشده است.
برخی مقالات علمی وجود دارند که ارتباط بین قرار گرفتن طولانی مدت در معرض غلظت بالایی از مس و کاهش هوش نوجوانان و جوانان را نشان می دهد. اما این که آیا این موضوع باید نگران کننده باشد یا نه، نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
همچنین ممکن است قرار گرفتن در معرض گاز و یا گردهای مس، منجر به تب بالا شود. گاز های فلزاتی مثل مس با تغییرات آتروفیک در غشاهای مخاطی بینی، منجر به مسمومیت مزمن و بیماری ویلسون می گردد. این بیماری با سیروز کبدی، آسیب مغزی، دمیلاسیون، بیماری کلیوی و رسوب مس در قرنیه خود را نشان می دهد.
اثرات منفی فلز مس بر خاک
وقتی خاک به فلز مس آغشته می شود؛ به شدت به مواد آلی و مواد معدنی می چسبد. اگر این فلز رها باشد و یا به صورت یون آزاد در محیط قرار بگیرد؛ می تواند مسافت زیادی را طی کند. همچنین به ندرت پیش می آید که مس وارد آب های زیر زمینی شود.
فلز مس در محیط تجزیه نمی شود. بنابراین اگر در خاک یافت شود؛ می تواند در گیاهان تجمع کند. خاک هایی که غنی از مس باشد؛ فقط گیاهان محدودی در آن توانایی رشد دارند. بنابراین می توان گفت فلز مس یک تهدید جدی برای زمین های کشاورزی می باشد.
با توجه به این که هنوز برخی از خاک های کشاورزی حاوی فلز مس است. با توجه به میزان اسیدیته و مواد آلی خاک، مس می تواند تاثیرات بدی روی عملکرد مزارع داشته باشد. همچنین این فلز بر روی میکرو ارگانیسم ها و کرم های خاکی تاثیرات بدی خواهد داشت. بنابراین می توان گفت وجود این فلز می تواند سرعت تجزیه مواد آلی را به طور جدی پایین آورد.
هنگامی که حیوانات از گیاهانی که در خود فلز مس را ذخیره کرده اند، تغذیه می کنند؛ آسیب های جدی به سلامتی آنها وارد می شود. مشاهدات حاکی از آن است که گوسفندان بیش از سایر حیوانات از مسمومیت با فلز مس رنج می برند.
نتیجه گیری
فلز مس با تمام کاربرد ها و ویژگی های خوبی که دارد؛ می تواند اثرات جبران نا پذیری بر محیط زیست و انسان ها بر جای بگذارد. بنابراین در تولید و فرآوری این فلز باید بسیار دقت کرد.
در این مقاله سعی کردیم درباره کاربردها و ویژگی های فلز مس اطلاعاتی را در اختیار شما قرار بدهیم. امیدواریم مطالب این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته باشد.