معرفی مهم ترین آلیاژهای مس و کاربرد آنها

آشنایی با فلز مس و آلیاژ مس

مس و آلیاژهای آن از شناخته شده ترین فلزات موجود در طبیعت است. این فلز اغلب به رنگ قرمز و نارنجی در طبیعت موجود می باشد. یکی از مهم ترین ویژگی های فلز مس رسانش الکتریکی و حرارتی بالای آن است. این ویژگی باعث شده که استفاده و کاربرد این فلز در صنایع به صورت وسیعی رواج یابد. توانایی تغییر شکل و انعطاف پذیری بالا، مقاومت در برابر خوردگی از دیگر ویژگی های قابل توجه مس می باشند. علاوه بر این فلز، آلیاژهای ساخته شده از آن نیز دارای ویژگی های کاربردی بسیاری هستند. در این مقاله به بررسی مهم ترین آلیاژهای مس می پردازیم.

آلیاژ به چه معناست؟

قبل از شروع بحث لازم است به پرسش “آلیاژ چیست؟” پاسخ داد. در پاسخ به این سوال باید گفت که منابع مختلف آلیاژ را به این صورت تعریف کرده اند؛ آلیاژ عبارت است از مرکب یا ترکیب شدن دو یا چند فلز با یکدیگر. برای مثال آلیاژ برنج، ترکیبی از  فلز مس و روی می باشد. این آلیاژ در صنایع مختلف از جمله صنایع دستی کاربرد فراوانی دارد. باستان شناسان ظروف برنجی ارزشمندی را از گذشته های دور کشف کرده اند.

آلیاژ برنج قدیمی

اصلی ترین آلیاژ های مس

به طور کلی3 نوع رایج آلیاژ مسی در دنیا وجود دارد؛

الف) آلیاژ هایی با بیش از 97 در صد مس (تقریبا مس ناب)

ب) آلیاژ برنج که ترکیبی از مس و روی می باشد.

ج) ترکیب مس و قلع که آلیاژ برنز را می سازد.

هر یک از این آلیاژها با درصد ترکیب های مختلف خواص و کاربردهای متفاوتی پیدا می کنند که در ادامه به آن ها می پردازیم.

آلیاژهای کارآمد مس و کاربرد آنها

آلیاژ مس  با خلوص 99 درصد: این آلیاژ دارای یک یا کمتر از یک درصد از فلزات دیگر است. کاربرد آلیاژ با خلوص 99 درصد مس بیشتر در حوزه لوله های مسی، کابل ها و لوله های دوجداره می باشد.

آلیاژ برنج مرکب از  ۹۵درصد مس و ۵درصد روی: بیشترین کاربرد این نوع آلیاژ مسی در تولید مدال ها، فیوز و لوله هاست. لازم به ذکر است که اگر در ساخت آلیاژ برنج با 95 درصد مس به جز روی از فلز دیگری نیز استفاده شود. کاربردهای خاص دیگری پیدا می کند. به عنوان مثال؛

  • آلیاژهای مس، روی و سرب که به برنج های سرب دار معروفند. در تبدیل های حرارتی کاربرد بسیاری دارند.
  • آلیاژ مس، روی و قلع که به برنج های قلع دار شهرت دارند. بیشترین استفاده این نوع آلیاژ های مسی در ساخت سوئیچ و بست های الکتریکی است.

آلیاژ برنز با حدود 99 درصد مس: ترکیب دقیق این آلیاژ مسی  ۹۸.۷۵درصد مس و ۱.۲۵ درصد قلع  می باشد که گاها در ساخت آن از مقدار کمی فسفر هم استفاده می شود. بیشترین مصرف این نوع آلیاژ  در اتصالات الکتریکی و سخت افزارهای خطوط برقی است.

آلیاژ مس و آلومینیوم(برنز آلومینیوم) و آلیاژ مس و سیلیسیم(برنزهای سیلیسیم): کاربرد این دو نوع آلیاژ مس، عموما در لوله های تبدیل شونده گرما و بخار و همچنین لوله های تقطیر می باشد.

آلیاژ با 79 درصد مس و 21 درصد نیکل: در صنایعی همچون فنرهای الکترونیکی و بست فلزی، مقاومت ها، لوله های تبدیل گرما و بخار اغلب از این نوع آلیاژ مس استفاده می شود.

انواع آلیاژ برنج و برنز ریخته گری: این نوع آلیاژها در اتصالات رادیاتور و لامپ کارایی دارند.

آلیاژهای ریخته‌گری مس و قلع – مس، قلع و سرب – مس، قلع و نیکل: در گونه های مختلف رینگ و پیستون از این نوع آلیاژهای مس بسیار استفاده می شود.

آلیاژهای مس

برنج، کاربردی ترین آلیاژ مس

در مطالب بالا با گونه های متفاوت آلیاژ مس آشنا شدیم. در بخش پایانی این مقاله سعی کردیم تا به بررسی کاربردی ترین آلیاژ مس یعنی برنج بپردازدیم. به همین منظور ترکیبات مختلف استفاده در ساخت انواع این آلیاژ و همچنین کاربرد هر یک مورد بحث قرار گرفته است.

  • برنج های طلایی: محصولی از ترکیب  ۹۵ درصد مس و  ۵ درصد روی می باشند. این ترکیب آلیاژ در ساخت لوله ها، لباس های ضد گلوله، پلاک و فیوز کاربرد دارد.
  • برنج های تجاری: مرکب از  ۹۰ درصد مس و ۱۰ درصد روی هستند.  پرده سینما، کارت های شبکه و پرده های محافظ بخش عمده کاربرد این نوع آلیاژ برنج است.
  • برنج های جواهر سازی: ترکیبی از  ۸۷.۵ درصد مس و ۱۲.۵ درصد روی می باشند. این آلیاژ با قابلیت بالا، بیشترین کاربرد را در زیورآلات لباس، زنجیرها، کانال ها و … دارد.
  • برنج های قرمز: این آلیاژ با خواص بسیار عالی از ترکیب ۸۵ درصد مس و ۱۵ درصد روی بدست می آید. استفاده در حفره های اتصال، هادی ها، خاموش کننده های آتش و لوله های مبدل حرارت از مهم ترین کاربردهای این آلیاژ است.
  • برنج های با عیار پایین: از ترکیب ۸۰ درصد مس و ۲۰ درصد روی این نوع آلیاژ ساخته می شود. بیشترین میزان کاربرد این آلیاژ در ساخت باتری، آلات موسیقی و همچنین عقربه ساعت می باشد.
  • برنج های فشنگ: محصولی از  ۷۰ درصد مس و ۳۰ درصد روی که در بدنه رادیاتور، مخازن چراغ قوه، گیره ها، مهمات و وسایل پلمب کردن و … مورد استفاده قرار می گیرند.
  • برنج های زرد: از ترکیب ۶۰ درصد مس و ۴۰ درصد روی بدست می آیند. این آلیاژ در معماری، پیچ و مهره های بزرگ، لوله های مبدل حرارت و … کاربرد زیادی دارند.
  • برنج های منگنز: حاصل ترکیب ۷۰درصد مس ، ۲۸.۸ درصد روی و همچنین ۱.۲ درصد منگنز می باشند. بیشترین کاربرد آنها در صنایع جوشکاری لب به لب و جوشکاری درزی است.
  • برنج قرمز سیلیسیومی: ترکیب ۸۱.۵ درصد مس ، ۱۴.۵ درصد روی و ۴ درصد سیلیسیم بدست می آیند. این آلیاژ در برابر خوردگی مقاومت بالایی دارد و در ساخت شیرآلات کاربرد دارد.

از اینکه تا انتهای این مقاله با درکاو همراه بودید، سپاسگزاریم. امیدواریم مطالعه این مطلب برای شما مفید بوده باشد.