یکی از مهم ترین مراحل آماده سازی سنگ برای ورود به بازار، برش سنگ می باشد. جهت استفاده از سنگ های ساختمانی و بهره برداری از آن ها لازم است که پس از استخراج سنگ از معدن، آن ها در ابعاد مختلف را برش داد. مرحله برش کوپ ها و قطعات بزرگ سنگ مرمریت، از سخت ترین و دشوارترین مراحل در فرآیند آماده سازی و اجرای سنگ می باشد. در این مقاله به دو موضوع برش سنگ های ساختمانی و بالاخص برش سنگ مرمریت اشاره خواهیم کرد. اگر علاقه دارید که با انواع روش ها و ابزارهای برش سنگ آشنا شوید؛ تا انتها با درکاو همراه باشید.
برش سنگ‌ها چگونه انجام می‌شود؟
نوع سنگ و کاربرد آن از مهم ترین مواردی هستند که بر نحوه برش سنگ ها اثر گذارند. قبل از برش باید دانست که سنگ مورد نظر از چه نوعی است؛ مسلما برش سنگ قیمتی و یا نیمه قیمتی با برش سنگ های ساختمانی یکسان نخواهد بود. بالطبع با متفاوت بودن نحوه برش، ابزار برش هم متغیر خواهد بود. انواع سنگ های موجود در معادن عبارت اند از؛ سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی(مثل الماس، زمزد،عقیق، فیروزه و…)، سنگ های ابزاری(مثل گرانیت، تراورتن و بازالت) و در نهایت سنگ های ساختمانی( مثل گرانیت، تراورتن عباس آباد، مرمریت، سنگ چینی، سنگ ماسه و …).
کارخانه سنگ
کوپ ها و قواره های سنگی، پس از استخراج باید برش بخورند. گفتنی است که نوع سفارش و کاربرد، ابعاد لازم جهت برش سنگ را تعیین می کند. در نهایت سنگ ها به پلاک ها و ورق هایی با ضخامت های مختلف تبدیل می شوند. همچنین انواع برش های رایج سنگ ها عبارت اند از؛ قله بر، اره بر، طولی بر، کله بر، شکسته بر، چهل بر و بیست بر. نقش کارخانه سنگ در عملیات فرآوری بسیار مهم و تاثیرگذار است. اگر سنگی بدقواره باشد؛ در کارخانه سنگ اصلاح و ترمیم خواهد شد. لازم به ذکر است که یکی از مهم ترین ابزارهای برش، دستگاه سنگ بری می باشد.
انواع برش سنگ‌های ساختمانی
نمای سنگی زیبایی که می بینید؛ به راحتی ساخته نشده است. سنگ های ساختمانی پس از طی فرآیندهای متعدد جهت اجرا آماده می شوند. سنگ نمای مرمریت یا تراورتن پر نقش، سنگ فرش چشم نواز مرمر، کانترهای بادوام سنگ گرانیت و … همه و همه با عبور از مراحل سختی به این زیبایی و جلوه در آمده اند. ابتدا سنگ از معادن استخراج می شود. پس از استخراج، قطعات خام در کارخانه سنگ برش میخورند؛ این برش ها در چند مرحله صورت می گیرد. در نهایت سنگ به شکل و ابعاد مورد نظر در آمده و به بازار عرضه می گردد. انواع برش سنگ عبارت اند از؛ برش طولی (مثلاً برای زیر پله و کنار پله)، کله برش (برش به شکل سنگ فرش)، برش جانبشی، برش قابلمه فارسی بر (در لبه‌های سنگ برای تمیزکاری سنگ نما)، برش کونیک، ابزار پخ (مخصوص لبه‌های پله)، ابزار تخم مرغی (گرد کردن لبه‌های سنگ)، ابزار قاشقی (نمای رومی و ستون‌ها).
به طور کلی برای برش سنگ‌ها از دستگاه‌های نرم بر و سخت بر استفاده می‌شود. در مرحله اول، سنگ توسط اره(نرم بر یا سخت بر) و یا دستگاه قله بر، برش می خورد. در مراحل بعدی فرآیند آماده سازی از سایر دستگاه های برش سنگ استفاده می شود؛ در ادامه به مهم ترین این دستگاه ها اشاره خواهد شد.
ابزارها و دستگاه های برش سنگ
بیشترین کاربرد سنگ در ساختمان سازی، فضای بیرون و دکوراسیون داخلی می باشد. از این‌رو برش سنگ‌های ساختمانی اهمیت زیادی دارد. می توان گفت که کارایی و کاربری نهایی یک سنگ، نحوه برش آن را تعیین می کند. ضمن اینکه این عامل ابزار برش را نیز مشخص خواهد کرد.
قواره کردن سنگ با دستگاه تک لام
به عنوان نمونه اگر لازم باشد سنگ قواره شود؛ جهت برش از دستگاه تک لام استفاده خواهد شد. این دستگاه دارای تیغ‌های فولادی با تقریباً ۳۵ تا ۳۷ دندانه از جنس الماس می باشد. البته امکان دارد که به جای تک لام از دستگاه‌های برش یا سیم الماسه و فولادی استفاده شود. جهت برش کناره های سنگ و بلوک، آن را توسط تیغه از یک یا چند طرف برش می دهند. این برش به حدی انجام می شود که سطحی صاف و به شکل منظم و متناسب حاصل شود. به عبارت دیگر باید قطعه سنگ بدست آمده برای اره مناسب باشد.
دستگاه های سنگ بری
امروزه دستگاه‌های سنگ بری جدیدی جهت برش سنگ استفاده می شوند؛ این دستگاه ها بر خلاف گذشته، به نیروی زیاد و تجربه کاری آن چنانی نیاز ندارند. دستگاه های سنگ بری به دو دسته قابل حمل و دستگاه های کارگاهی تقسیم می شوند.
اگر لازم باشد که سنگ بری در محل پروژه انجام شود؛ از دستگاه سنگ بری قابل حمل استفاده می شود. این دستگاه‌ها برای سنگ‌هایی با طول 65 تا 265 سانتی‌متر مناسب هستند. در صورتی که ابعاد صنگ از این ابعاد بیشتر باشد؛ فقط می توان از دستگاه برش کارگاهی استفاده نمود.بد نیست بدانید که اجزای اصلی یک دستگاه سنگ بری عبارت اند از؛ موتور اصلی، ریل حرکتی، کلگی دستگاه، پمپ آب، اسکلت فلزی، قاب تیغ اره، گونیای ثابت و متحرک.
سایر سنگ برها
به جز موارد ذکر شده، دستگاه های دیگری نیز جهت برش سنگ های ساختمانی استفاده می شوند. هر یک از این سنگ برها کاربرد خاصی دارند. دستگاه لاشه بر سنگ، دستگاه کالیبر سنگ (جهت یکپارچه کردن سطح و ضخامت سنگ)، دستگاه حکمی بر تک دیسکی و دو دیسکی (برای برش‌های طولی)، دستگاه جدول بر، دستگاه ابزار زن (برای منقش کردن روی سنگ‌های ساختمانی)، اره نرم بر، اره سخت بر، فرز سنگ بری، قله بر، کله بر و دستگاه طولی بر، از جمله دستگاه هاس سنگ بر مورد استفاده در صنایع سنگی هستند.