در اين مقاله به معرفی سبک معماری گوتیک ميپردازيم.
معماری گوتیگ
این سبک از معماری در واقع نوعی سبک مذهبی بوده که در اماکن مذهبی همچون کلیساها به کار رفته است. تا قبل دوران مدرنیته به علت عدم تقارن در آن، زشت و غیر کلاسیک تلقی میشد و ازسبك معماري گوتيک به عنوان هنری فلاکت زده یاد میشد، اما با ورود به دوران مدرن محققان آن را سبکی مملو از زیبایی دانستن که باعث ورود زیبایی و روشنایی به معماری شده است و مورد توجه زیادی قرار گرفت.
در سالهای 1720 تا 1840 از سبک معماری جورجیا استفاده میشد. که نوعی سبک گوتیک بود و در آن برای نشان دادن اعتقاد خود به خداوند از فلش های رو به بالا استفاده میشد که به معنای بازگشت همه انسان ها بسوی خداوند است. با ظهور اومانیسم دوره معماری گوتیگ پایان یافت به گونه ای که بسیاری دوره رنسانس را دشمن گوتیک میدانند.
سیر تکاملی معماری گوتیک
در زیر به مراحل سیر تکاملی معماری گوتیک اشاره کرده ایم :
- گوتیک آغازین
- گوتیک پیشرفته
- گوتیک پسین
مزایای معماری گوتیک
- امكان احداث ساختمان های بلندتر و بزرگتر
- ساخت دیوارهای باریکتر
در اين نوع معماري توجه زيادي به نورپردازي و ارتفاع شده است.
ویژگی های معماری گوتیک
از ویژگی های بارز معماری گوتیک وجود قوس نوک تیثز در آن است ک در معماری اسلامی نیز به وفور دیده میشود. از ديگر ويژگي هاي اين سبك ميتوان به پشت بند معلق و قوس جناقي اشاره كرد.
علت به كار رفتن طاق نوك تيز در اين معماري ، استرس لاين عمودي بود كه منظور از آن مسيري است كه طاق فشار وارد بر خود را به اطراف پخش ميكند. اين استرس لاين به صورت عمود است كه باعث مي شود فشار به ستون ها منتقل شود بنابراين در اين نوع از معماري نياز به ساخت ديوار هاي ضخيم و قطور نميباشد.
در ادامه به سایر ویژگی های معماری گوتیک می پردازیم:
پشتبند معلق درمعماري گوتيك
پشت بندهاي معلق يا شمع هاي شمشيري وظيفه انتقال وزن ديوار هاي بلند سازه به زمين مي باشد. اين پشت بند هاي معلق علاوه بر تاثير در استحكام بنا جنبه زيبايي نيز دارند كه حكاكي هاي انجام شده روي آن ها باعث هرچه بيشتر شدن شكوه فضا خواهد شد. اين پشت بند ها در بالاي سطح بيروني شبستان قرار مي گيرند.
نام دیگر پشتبند معلق، شمعهای شمشیری است. وظیفه ی اصلی این پشتبندهای معلق در معماری گوتیک انتقال وزن دیواره های بلند به زمین است. علاوه بر جنبه ی کاربردی این پشتبندهای معلق، استفاده از آنها در ساختمان سازی جنبه ی زیبایی نیز خواهد داشت. همچنین حکاکی های ایجادشده روی این پشت بندها شکوه و جلوه ی آنها را دوچندان میکند. فایده ی دیگر این پشتبندها جلوگیری از رانش طاق های جناغی به سمت بیرون است. محل قرارگیری این پشتبندها در بالای سطح بیرونی شبستان است.
قوس جناغی در معماري گوتيك
در ابتدا سقف های کلیساها را قوسدار میساختند ولی به دلیل معایبي همچون سنگيني زياد از قوس هاي جناقي به جاي اين سقف ها استفاده شد كه باعث انتقال وزن به ستون ها ميشود تا بتوان ديوار هاي بلند تر و نازك تري ساخت.
سازه های ساخته شده با معماری گوتیک
در زير به بررسي تعدادي سازه با استفاده از معماري گوتيك ميپردازيم.
بهترین کلیساهای ساختهشده با سبک معماری گوتیک
وقتی به اروپا سفر میکنید، ممكن است با يك كليسا با معماري گوتيك رو برو شويد.
1-كليساي جامع آميان، فرانسه:
آمیان بلندترین کلیسای جامع تکمیلشده در فرانسه است که ارتفاع آن به 8/138 پا میرسد. همچنین حجم داخلی آن 260،000 یارد مکعب است.
2- کلیسای نوتردام در ریمز، فرانسه:
پادشاهان فرانسه در این کلیسای جامع تاجگذاری کردهاند. این کلیسا در قرن سیزدهم میلادی در محل یک کلیسای قدیمی ساختهشده و قدمت آن 400 سال است.
3- قصر سلطنتی سنت دنیس، فرانسه:
این کلیسا که بهعنوان اولین کلیسای جامع گوتیک (که در سال 1144 تکمیل شد) ذکرشده است، مقبرهای برای تمامی پادشاهان فرانسوی به جز سه نفر از آنها بوده است.
4- سانتا ماریا دل فیور، ایتالیا
این مکان بهتر است به نام دوومو شناخته شود، کلیسای جامع فلورانس به خاطر گنبد باورنکردنی خود، ساختهشده توسط فیلیپو برونلشکی مشهور است. درحالیکه ساختوساز این ساختمان در سال 1296 به سبک معماری گوتیک آغاز شد اما با اینوجود این ساختمان تا سال 1436 کامل نشد. نمای چندرنگی که امروز میبینید در سال 1887 به سبک نئو گوتیک ایجاد شد.
سخن نهایی در ارتباط با معماری گوتیک
هدف از سبک معماری گوتیک ورود نور آفتاب به زندگی مردم و به ویژه در کلیساها بود.
در کل میتوان حقایق معماری گوتیک را در چهار مورد زیر خلاصه کرد:
- معماری گوتیک در اروپا شکوفا شد و در اواخر قرون وسطی رواج یافت.
- مشخصه این معماری بیشتر قوس جناغی و پشتبندهای معلق آن است.
- در آن به نور پردازي توجه ويژه اي ميشود
- نمونه بارز معماری گوتیک، کلیسای جامع نوتردام است.
بايد دانست زیبایی شناسی در قرونوسطی که در معماری گوتیک دستاورد هاي زيادي را به ارمغان آورد، پایه و اساس خود را از علوم ریاضیات و هندسه گرفته است. در واقع علم در ساخت این سبک از کلیسا از علم مشتق می شود. این یعنی جستجوی روابط هندسی که بر پایه کیهان قرار دارد و منشأ آنها الهی در نظر گرفتهشده است و این علم روابط حاکم بر دنیای موسیقی است که قوانین هارمونیک آنها صرفاً واقعیت های طبیعی نیستند بلکه بازتاب هماهنگی های آسمانی میباشند.
اولین ساختمان های گوتیک با همین اصل موسیقی ساختهشده اند. در حقیقت، با استفاده از علم رياضي در اين معماري خدا را معمار بزرگي عنوان ميكنند اين چنين بناهاي با شكوهي را خلق نموده.
معبد سليمان نمونه اي براي اين مطلب ميباشد.